Grupa za dužinu, optičke veličine i akustiku
Na Prvoj generalnoj konferenciji za tegove i mere (CGPM) države članice su pozvane da preuzmu prototipove metra i kilograma. Prototipovi koji su raspoređeni Srbiji bili su Prototype du metre No 30 i Prototype du kilogramme No 11. Kraljevina Srbija je preuzela od BIPM svoje prve pramere prvog reda (prototipove) 16. avgusta 1891. godine. Metar No 30 se čuva u Direkciji za mere i dragocene metale u Beogradu, ali nije više nacionalni etalon, jer je tu ulogu preuzeo laser.
Odsek za dužinu, optičke veličine i akustiku zadužen je za praktičnu realizaciju dve od sedam osnovnih jedinica SI: metra – jedinice dužine i kandele – jedinice svetlosne jačine. U delokrug rada grupe spada i realizacija nacionalnih etalona zvučnog pritiska (oblast akustičkih veličina). Pri Evropskom udruženju nacionalnih metroloških instituta - EURAMET ova grupa aktivno učestvuje u radu tri Tehnička komiteta:
- Tehničkog komiteta za dužinu (TC-L);
- Tehničkog komiteta za akustiku, ultrazvuk i vibracije (TC-AUV);
- Tehničkog komiteta za fotometriju i radiometriju (TC-PR).
Poslovi i zadaci
U ovom Odseku obavlja se istraživanje i razvoj, kao i širok spektar etaloniranja i ispitivanja u oblasti metrologije dimenzionih, optičkih veličine i akustike. Sva merenja su potpuno pokrivena menadžmentom kvaliteta.
Laboratorije
- Laboratorija za lasere;
- Laboratorija za mere sa crtama;
- Laboratorija za granične planparalelne mere;
- Laboratorija za hrapavost i oblike;
- Laboratorija za ugao;
- Laboratorija za taksimetre;
- Laboratorija za fotometriju;
- Laboratorija za radiometriju;
- Laboratorija za kolorimetriju;
- Laboratorija za spektrofotometriju;
- Laboratorija za akustiku;
- Laboratorija za vibracije.
Mogućnosti merenja i etaloniranja (SMSs)
Mogućnosti merenja i etaloniranja (SMS) se stalno proširuju, poboljšavaju i održavaju kao što je objavljeno na internet adresama:
https://kcdb.bipm.org/appendixC/L/RS/L_RS.pdf
https://kcdb.bipm.org/appendixC/PR/RS/PR_RS.pdf
https://kcdb.bipm.org/AppendixC/AUV/RS/AUV_RS.pdf
Akt o akreditaciji (Laboratorija za granične planparalelne mere)
Odsek za dužinu, optičke veličine i akustiku ima serifikate o akreditaciji kojima se potvrđuje kompetentnost za obavljanje poslova etaloniranja graničnih planparalelnih mera dužine standardnom modifikovanom interferometrijskom metodom, u skladu sa ISO 3650:1998 Geometrical Product Specifications (GPS) — Length standards — Gauge blocks,
Akt o akreditaciji (Laboratorija za taksimetre)
Odsek za dužinu, optičke veličine i akustiku ima serifikate o akreditaciji kojima se potvrđuje kompetentnost za obavljanje poslova ispitivanja taksimetara u skladu OIML R21: 2007(E) Taximeters – Metrological and technical requirements, test procedure and test report format: Clause 7.2-A.4.3 and 7.3-A.4.2.
Projekti
1. Euramet project peer visits and reviews of QMSs, Ref. 1208, started: 2011-11-01: 1208/2014-11-03 between the DMDM – Directorate of Measures and Precious Metals, Serbia and BIM – Bulgarian Institute of Metrology. Visit in Section for Dimensional, Optical quantities and Acoustics from Bulgarian Institute of Metrology (BIM), Bulgaria in the technical fields: length, photometry. Peer: Denita Tamakyarska (Length) i Nikolai Aleksandrov (Photometry). Responsible person: Slobodan Zelenika, Gordana Stefanović, Boban Zarkov (peer on-site visit was performed on 4 and 5 November 2014 at DMDM);
2. Euramet project peer visits and reviews of QMSs, Ref. 1208, started: 2011-11-01: 1208/2012-12-03 between the DMDM – Directorate of Measures and Precious Metals, Serbia and BIM – Bulgarian Institute of Metrology. Visit in Department for Length and Time from DMDM – Directorate of Measures and Precious Metals, Serbia in the technical fields: length. Peer: Maja Aleksic (Length). Responsible person: Veselin Gavalyugov (BIM) (peer on-site visit was performed on 4 and 5 December 2012 at BIM);
3. Euramet project peer visits and reviews of QMSs, Ref. 1208, started: 2011-11-01: 1208/2011-12-04 between the DMDM – Directorate of Measures and Precious Metals, Serbia and BIM – Bulgarian Institute of Metrology. Visit in Section for Dimensional, Optical quantities and Acoustics from Bulgarian Institute of Metrology (BIM), Bulgaria in the technical fields: acoustics. Peer: Marin Chushkov (Acoustics) Responsible person: Maja Aleksic (peer on-site visit was performed on 5 and 6 December 2011 at DMDM)
4. Euramet project peer visits and reviews of QMSs, Ref. 1208, started: 2011-11-01: Europe Aid 114680-D-SV-YU 1208/2013-12-03 between the DMDM – Directorate of Measures and Precious Metals, Serbia and MBM – Montenegrin Biro Metrology. Visit in Group for Length from DMDM – Directorate of Measures and Precious Metals, Serbia in the technical fields: length. Peer: Slobodan Zelenika (Length). Responsible person: Gordana Bajic (MBM) (peer on-site visit was performed on 11 and 12 July 2013 at MBM);
5. Metrology ”Project Study of the Length Laboratory of the National Metrology Institute in Belgrade framework Strengthening quality management, capabilities and infrastructures in Serbia and Montenegro” Europe Aid 114680-D-SV-YU, Final Report 12.10.2004.
6. Bilateral comparison-Etaloniranje graničnih planparalelnih mera dužine klase K interferometrijskom metodom/Calibration of gauge blocks grade K by Interferometer, EIM Greece (AFNOR, EC Project), Final Report 15.10.2010.
7. CCL-K11 Key Comparison of optical frequency/wavelength standards TC-L-EURAMET- October 2010; 27.06.-01.07.2011.
8. Bilateral comparison-Etaloniranje graničnih planparalelnih mera dužine klase K interferometr. metodom/Calibration of gauge blocks grade K by Interferometer, ORAO a.d., BIH; 15.07.-31.08.2011.
9. Key Comparison EURAMET.L-K1.2011; Calibration of Gauge Blocks by Interferometry EURAMET Project Nr.:1218;25.02-08.04.2013.
10. PT 3-Length (gauge blocks); PT-L-GB-1-2012; Calibration of gauge blocks by mechanical comparison – IPA (DMDM) Jun 2012-Final Report October 2013.
11. EURAMET.AUV.A-S1 Pressure reciprocity calibration of LS1P and LS2aP microphones EURAMET project no 1049: Knowledge transfer in acoustic metrology Collaboration: consultation 2009.
12. EURAMET project no 1126: Comparison of pressure reciprocity calibration of microphones among CENAM (MX), DANIA met-DFM (DK), DMDM (RS), and INM (RO) Collaboration: comparison 2009-2010.
13. EURAMET key comparison K3a /luminous intensity lamps, oktobar 2010
14. EURAMET key comparison K4/luminous flux, oktobar 2009
15. Međulaboratorijsko poređenje u etaloniranju spektrofotometara PT-O-SF-1-2013
16. Međulaboratorijsko poređenje u etaloniranju reflektometara PT-O-RF-1-2013
17. Bilateralno poređenje u etaloniranju luksmetara, merila intenziteta osvetljenosti PT-O-EL-1-2014
18. Bilateralno poređenje u etaloniranju luminansmetara PT-O-ELUM-1-2014
19. Bilateralno poređenje u merenju osvetljenosti PT-O-MO-1-2014
20. Bilateralno poređenje u merenju luminancije PT-O-ML-1-2014
21. EURAMET Project No.1283: Calibration of gauge blocks by mechanical comparison; EURAMET (DMDM) January 2013-Final Report January 2014.
22. PT šema PT-A-MNZ-1-2013; Etaloniranje merila nivoa zvuka, konačan izveštaj decembar 2013.
23. PT šema PT-A-AK-1-2013; Etaloniranje kalibratora zvuka, konačan izveštaj decembar 2013.
24. PT šema PT-D-GM-2-2013 Etaloniranje graničnih mera pomoću mehaničkog komparatora, konačan izveštaj oktobar 2014.
25. PT šema PT-D-GM-3-2013 Etaloniranje graničnih mera pomoću interferometra, konačan izveštaj oktobar 2014.
26. PT šema PT-D-MS-1-2013 Etaloniranje mernih satova, konačan izveštaj oktobar 2014.
27. PT šema PT-D-H-1-2015 Etaloniranje materijalizovanih mera hrapavosti, konačan izveštaj novembar 2016.
28. PT šema PT-D-ML-1-2015 Etaloniranje mernih lenjira, konačan izveštaj mart 2017.
29. Key Comparison EURAMET -K8.2013-Calibration of surface roughness standards
30. EURAMET Project Nr.:1245; TC-L-EURAMET-October 2012.
31. Key Comparison EURAMET.AUV.A-K5.2013 Calibration on pressure calibration of LS1P microphones TC-AUV-EURAMET-May 2013.
32. Key Comparison EURAMET.L-K3.2009 Calibration of autocollimators EURAMET Project Nr.:1245 TC-L-EURAMET-October 2009
33. Bilateralno poređenje PT šema PT-L-MZSM-1-2010; Etaloniranje mikrometara za spoljašnja merenja, konačan izveštaj oktobar 2011;
34. Bilateralno poređenje PT šema PT-L-MZSM-2-2016; Etaloniranje mikrometara za spoljašnja merenja, konačan izveštaj februar 2017;
35. Bilateralno poređenje PT šema PT-L-MZSM-3-2018; Etaloniranje mikrometara za spoljašnja merenja, konačan izveštaj april 2018;
36. Novi nacionalni etalon dužine i optičkih frekvencija: prioritetni projekat 05/2012;
37. Nacionalni etalon hrapavosti i oblika: prioritetni projekat 06/2012.
38. Project no.: Europe Aid/125357/D/SER/YU “Technical assistance to quality infrastructure institutions in the Republic of Serbia” Project financed by EU (the consortium composed by the institutions; AFNOR, SIQ, DANAK and University of Ljubljana), Training about the interferometric measurements of gauge blocks, June 2009-July 2009, Hellenic Institute of Metrology (EIM), Thessaloniki, Greece;
39. Project no.: Europe Aid/125357/D/SER/YU “Technical assistance to quality infrastructure institutions in the Republic of Serbia” Project financed by EU, (the consortium composed by the institutions AFNOR, SIQ, DANAK and University of Ljubljana), Training about the surface roughness measurements/calibrations, roundness measurements/calibrations and angle measurement/calibration June 2010-July 2010, Hellenic Institute of Metrology (EIM), Thessaloniki, Greece;
40. Project no.: Europe Aid/125357/D/SER/YU “Technical assistance to quality infrastructure institutions in the Republic of Serbia” Project financed by EU, Training about the pistonphone and calibrators, measurement/calibration, June 2010-July 2010, Central Office of Measures (GUM), Warsaw, Poland;
41. Twining project Strengthening capacities of National Quality Infrastructure and Conformity Assessment Services in the Republic of Serbia /„Jačanje kapaciteta nacionalnog sistema za infrastrukturu kvaliteta i tela za ocenu usaglašenosti proizvoda u Republici Srbiji“, finansiranog u sklopu Programa Evropske unije za Srbiju IPA, projekat sprovode Češki institut za metrologiju (CMI) i Češka kancelarija za standarde, metrologiju i ispitivanje (SSL).
42. RTV projekat pomoći infrastukturi kvaliteta u Srbiji, Učešće u obuci o primeni modula D i F u direktivama MID i NAWI.
Kontakt
Šef odseka za dužinu, optičke veličine i akustiku
Slobodan Zelenika, dipl. fiz.
telefon: (+381) (11) 20 24 421
mobilni: (+381) (66) 8604 131
faks: (+381) (11) 21 81 668
E-mail: Ova adresa el. pošte je zaštićena od spambotova. Omogućite JavaScript da biste je videli.
Metrolog za akustiku, hrapavost i oblike
Gordana Stefanović, dipl. fiz.
telefon: (+381) (11) 20 24 421
mobilni: (+381) (66) 8604 122
faks: (+381) (11) 21 81 668
E-mail: Ova adresa el. pošte je zaštićena od spambotova. Omogućite JavaScript da biste je videli.
Metrolog za veličine optičkog zračenja-koordinator
Boban Zarkov, dipl. fiz.
telefon: (+381) (11) 20 24 447
mobilni: (+381) (66) 8604 152
faks: (+381) (11) 21 81 668
E-mail: Ova adresa el. pošte je zaštićena od spambotova. Omogućite JavaScript da biste je videli.
Metrolog za dužinu
Nebojša Stanković, dipl. inž.
telefon: (+381) (11) 20 24 421
mobilni: (+381) (66) 8604 093
faks: (+381) (11) 21 81 668
E-mail: Ova adresa el. pošte je zaštićena od spambotova. Omogućite JavaScript da biste je videli.
Adresa
Direkcija za mere i dragocene metale
Odsek za dužinu, optičke veličine i akustiku
Mike Alasa 14
11000 Beograd
Republika Srbija