On December 14 and 15, 2022, the Directorate for Measures and Precious Metals (hereinafter: DMDM) hosted the students of the final years of basic academic studies at the Faculty of Mechanical Engineering, University of Belgrade.
During the visit to DMDM, students were introduced to the metrology system in the Republic of Serbia and the role of DMDM as the national metrology institute of the Republic of Serbia in that system.
The professional visit included a tour of the laboratories for mass, length, roughness and shapes, metrology in chemistry, thermometry, relative humidity, large volumes and acoustics, where the students had the opportunity to familiarize themselves with the specific tasks and tasks of each laboratory, as well as with national standards , which are stored, maintained and improved in these laboratories.

In Vršac, in the period from December 8 to 10, 2022, the Annual Meeting of employees of the Directorate for Measures and Precious Metals (hereinafter DMDM) was held, where employees from all internal units of DMDM gathered, namely from: Belgrade, Novi Sad, Zrenjanin, Subotica, Niš, Kruševac and Užice.
On the first day, an extended collegium was held, where proposals for the improvement of metrological inspection supervision were discussed in the part related to control inspections of measuring instruments.
On the second day, the meeting had three parts.
In the first part, Čedomir Belić, acting director of the DMDM, presented the results of the work of the DMDM in the period from 2020 to 2022.
In the second part, Jasmina Pavlović, head of the Group for Information Technologies and Communication, the authorized person for handling requests for information of public importance, held a training on the topic of the right to access information of public importance.
In the third part, Vanja Radojević Milošević, Head of the Department for Legal, Human Resources Affairs, Professional Operational and IT Affairs and Slavica Simić, Head of the Thermometry Group, held a workshop on the topic of the upcoming jubilee of 150 years of metrology in Serbia, where all employees had the opportunity to give ideas and suggestions for events and activities to mark this jubilee.

Na 27. Generalnoj konferenciji za tegove i mere (CGPM), održanoj u novembru 2022. godine, doneta je odluka o proširenju opsega prefiksa koji se koriste u okviru Međunarodnog sistema jedinica (SI). Ovo je prvo proširenje opsega SI prefiksa od 1991. godine.

Po predlogu dr Ričarda Brauna, rukovodioca metrologije Nacionalnog metrološkog instituta Velike Britanije (NPL), usvojena su četri nova prefiksa za sledeće vrednosti:

• Rona (Ronna - simbol R) za 10²⁷
• Keta (Quetta - simbol Q) za 10³⁰
• Ronto (simbol r) za 10^-27
• Kekto (Quecto - simbol q) za 10^-30

Ova odluka podrazumeva da četiri nova prefiksa (dva na gornjem kraju SI opsega i dva na donjem kraju SI opsega) sada mogu da se koriste za izražavanje merenja širom sveta.

Rastući zahtevi nauke u oblasti digitalnog skladištenja i kvantne fizike, prouzrokovali su potrebu za proširenjem već postojećih mernih jedinica, a naučnici najavljuju da, u skladu sa postojećim dopunama, u skorijoj budućnosti možemo očekivati uvođenje ronametra i ketagrama.

Više informacija na:

https://www.npl.co.uk/si-prefix

Metrološki inspektori Direkcije za mere i dragocene metale su tokom 2022. godine pojačali inspekcijski nadzor nad neautomatskim vagama maksimalnog merenja do 60.000 kg.

Nadzor se sprovodi u skladu sa odredbama Zakona o inspekcijskom nadzoru („Službeni glasnik RS“, broj 36/2015, 44/2018 - dr. zakon i 95/2018), Uredbe o načinu vršenja metrološkog nadzora („Službeni glasnik RS“,  broj 79/17) i Pravilnika o neautomatskim vagama („Službeni glasnik RS“, broj 29/18).

Prilikom nadzora utvrđeni su zadovoljavajući rezultati.

Sperovođenje intenzivnog inspekcijskog nadzora nastaviće se i tokom 2023. godine.

Directorate of Measures and Precious Metals (DMDM), the Group for metrology in chemistry, plans in the future to organize interlaboratory comparison in the field of refractometry as follows:

1. Calibration of a automatic refractometer for determination of sugar content expressed in degrees Brix

All interested legal entities who wish to participate in the mentioned comparison can submit a request/application on the form Request for issuing a report on interlaboratory comparison (https://www.dmdm.rs/en/obrasci), to the address: Directorate for Measures and Precious Metals, 11000 Belgrade, Mike Alasa 14 or to email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it., no later than January 04, 2023.

DMDM, as a pilot laboratory, after collecting the applications, will agree with the participants on the technical protocol of the inter-laboratory comparison and determine the start date of the mentioned activity.

Participating laboratories will be obliged to transport the artifact to the next laboratory participating in the interlaboratory comparison at their own expense and in accordance with the pre-agreed schedule from the technical protocol of the interlaboratory comparison.

For participation in the interlaboratory comparison, in accordance with the Law on Republic Administrative Fees, a republican administrative fee is paid, namely:

- request fee in the amount of EUR 2.50. Proof of payment of this fee shall be submitted with the request for issuing a report on inter-laboratory comparison;

- fee for interlaboratory comparison per working hour in the total amount of EUR 300. This fee is paid after the application is submitted, based on the payment order submitted by the DMDM.

The stated amounts may be changed in the event of an amendment to the Law on Republic Administrative Fees.

Eurachem, u saradnji sa CITAC-om, organizovao je besplatnu online radionicu u periodu od 25. do 26. oktobra 2022. godine, na temu „Procena merne nesigurnosti korišćenjem podataka iz validacije metoda unutar laboratorije“. Radionici namenjenoj međunarodnoj zajednici analitičkih hemičara, tokom oba dana njenog trajanja, prisustvovalo je preko 500 učesnika.

Predstavnik Direkcije za mere i dragocene metale na ovoj radionici bila je dr Jelena Bebić, rukovodilac Grupe za metrologiju u hemiji, koja je ujedno i nacionalni predstavnik Eurachem-a za Srbiju.

Na radionici su predstavljeni principi novog Eurachem vodiča o kvantifikovanju nesigurnosti u analitičkim merenjima, koji se zasnivaju na pojednostavljenoj proceni nesigurnosti merenja u rutinskim hemijskim analizama, zasnovanoj na studijama prinosa i preciznosti, koje se sprovode tokom validacije metoda unutar laboratorije.

Više informacija na: https://www.eurachem.org/index.php/events/workshops/433-wks-muihv-22

Prva međunarodna konferencija “Budućnost biotehnologije” (Biotech Future Forum) otvorena je 20. oktobra 2022. godine u Palati Srbija u Beogradu. Domaćini konferencije bili su Vlada Republike Srbije i Svetski ekonomski forum, uz podršku Programa Ujedinjenih nacija za razvoj. Na konferenciji su učestvovali predstavnici više od dvadeset zemalja sveta.

Predstavnik Direkcije za mere i dragocene metale na ovoj konferenciji bila je dr Jelena Bebić, rukovodilac Grupe za metrologiju u hemiji.

Konferencija je okupila lidere iz javnog i privatnog sektora, kao i akademsku zajednicu, sa ciljem unapređenja saradnje i razmene znanja i iskustva iz oblasti biotehnologije, bioinformatike i bioinženjeringa.

Na ovoj konferenciji svečano je predstavljen Centar za četvrtu industrijsku revoluciju u Srbiji, deo globalne mreže šesnaest centara Svetskog ekonomskog foruma, kao i koncept budućeg BIO4 kampusa.

Više informacija na: https://biotechff.gov.rs/

U okviru projekta IPA 2017 - Podrška bezbednijim proizvodima, izrađen je promotivni video materijal o nadležnosti Sektora za kvalitet i bezbednost proizvoda kao i razvoju sistema infrastrukture kvaliteta u prethodnom periodu.

Preuzeto sa Tehnis :: Aktuelnosti :: Promocija Sektora za kvalitet i bezbednost proizvoda (privreda.gov.rs)

Projekat “EU za Srbiju – podrška bezbednijim proizvodima”, tokom kog su sprovedene brojne aktivnosti koje mogu pomoći Srbiji u usklađivanju sa standardima EU, uspešno je završen.

“Projekat je obuhvatio aktivnosti: podrška harmonizaciji u okviru Pregovaračkog poglavlja (građevinski proizvodi, eksplozivi i pirotehnički proizvodi namenjeni za civilnu upotrebu, lična zaštitna oprema i motorna vozila), jačanje kapaciteta institucija infrastructure kvaliteta (Akreditaciono telo Srbije, Institut za standardizaciju Srbije, Direkcija za mere i dragocene metale) i tela za ocenjivanje usaglašenosti. Dodatno, projekat je podržao organe nadležne za tržišni nadzor,  uz kampanju podizanja svesti potrošača i privrede o značaju tehničkog zakonodavstva”, rekao je Miodrag Dugandžija, v.d. pomoćnika ministra privrede.  

Dugandžija je dodao da su realizovane projektne aktivnosti značajno doprinele u pogledu harmonizacije propisa i unapređenja znanja u oblasti infrastrukture kvaliteta Republike Srbije, a sve u cilju napretka u pregovaračkom procesu u okviru prvog pregovaračkog poglavlja za pristupanje EU - “Kretanje roba”.

“Ovaj projekat je podržao približavanje Srbije unutrašnjem tržištu Evropske unije, u zakonodavnom i u pogledu bezbednosti proizvoda i potrošačkih standarda. Pomažemo srpskim institucijama i kompanijama u ispunjavanju visokih zdravstvenih, bezbednosnih i ekoloških zahteva za plasman proizvoda na tržište, a u korist potrošača i bezbednosti dece, uključujući i unapređenje bezbednosti dečijih igrališta”, rekla je Andrea Hohhuber, Šefica Sektora za Evropske integracije i ekonomska pitanja u Delegaciji Evropske unije u Srbiji.
 
Tokom trajanja projekta realizovano je nekoliko komunikacionih kampanja za: pirotehniku, ličnu zaštitnu opremu, važnost standardizacije i učešća u standardizaciji, bezbedna dečja igrališta i sektorsku promociju Ministarstva privrede.

“Projekat EU za Srbiju – podrška bezbednijim proizvodima potvrdio je snažnu posvećenost institucija Infrastrukture kvaliteta Srbije bezbednosti i konkurentnosti u zemlji, na Balkanu i u EU. Infrastruktura kvaliteta služi bolje nego ikada ranije interesima Srbije, građana i kompanija primenom najboljih dostupnih evropskih praksi”, rekao je Francisko Verdera, vođa projekta.

Kada se nacionalni propisi za proizvode usklade sa zakonodavstvom Evropske unije, osigurava se jednak tretman, povećanje konkurentnosti, niže cene i veći i širi izbor za potrošače. Time se obezbeđuje i jednak nivo zaštite javnog zdravlja, potrošača i životne sredine na unutrašnjem evropskom tržištu.

Evropska unija pruža kontinuiranu podršku Srbiji u otklanjanju tehničkih barijera trgovini i slobodnom kretanju roba. Proces usaglašavanja sa propisima i standardima EU ostvaren je, između ostalog, i kroz tehničku podršku institucijama kroz nekoliko projekata čija je vrednost viša od deset miliona evra.

Preuzeto sa: https://tehnis.privreda.gov.rs/vesti/dogadjanja/1084/uspesno-zavrsen-projekat-eu-za-srbiju--podrska-bezbednijim-proizvodima.html

Na osnovu Zakona o računanju vremena ("Službeni list SCG", br. 20/06) letnje računanje vremena u 2022. godini se završava u nedelju, 30. oktobra 2022. godine u 3 h, 00 min, 00 s, tako što se, pomeranjem za jedan čas unazad, vreme u 3 h, 00 min, 00 s računa kao 2 h, 00 min, 00 s.

Predstavnik Direkcije za mere i dragocene metale, Slobodan Zelenika, rukovodilac Grupe za dužinu, optičke veličine i akustiku, 12. i 13. oktobra 2022. godine učestvovao je u radu EURAMET Tehničkog komiteta za dužinu (EURAMET TC-L), koji je ove godine održan hibridno.

Organizator sastanka bio je Nacionalni metrološki institut Velike Britanije (NPL). Sastanak je održan u Tedingtonu uz učešće oko 50 predstavnika nacionalnih metroloških instituta, a sastanku je prisustvovalo oko 20 učesnika uživo i oko 30 učesnika putem video linka.

Značajne teme koje su prezentovane na sastanku bile su o aktuelnim projektima za razvoj digitalnih sertifikata, izradi vodiča za etaloniranje, aktivnostima u okviru EURAMET Capacity Building, aktivnostima o planiranim i aktuelnim istraživačkim programima (EPM) i Evropskim metrološkim mrežama (EMN), kao i tekućim EMPIR projektima.

Takođe, predstavljeni su projekti vezani za sledivost i izradu vodiča za etaloniranje, statusi CMCs, rezultati tekućih i završenih CCL i EURAMET ključnih poređenja, kao i planovi za buduća ključna i dopunska poređenja i ostale EURAMET TC-L projekte.

EURAMET je na svom sajtu , na stranici koja je posvećena studijama slučaja,  kao i na društvenim mrežama, 17.10.2022. godine objavio Studiju slučaja – Širenje metrološkog znanja u Evropi sa ciljem smanjivanja broja nesreća u saobraćaju uzrokovanih alkoholisanošću vozača. U navedenoj studiji se ističe da vožnja u alkoholisanom stanju povećava rizik i težinu povreda koje nastaju kao posledica saobraćajnih nesreća, a da vozač sa sadržajem alkohola u krvi od 1,5 g/l ima 22 puta veće šanse da izazove saobraćajnu nesreću od treznog vozača – sa 200 puta većom šansom da posledice nesreće budu fatalne.

Imajući u vidu značaj etilometara kao merila koja mere i prikazuju koncentraciju alkohola u izdahu, Direkcija za mere i dragocene metale (u daljem tekstu: Direkcija) je učestvovala u EMPIR projektu ALCOREF, i tom prilikom razvila i potvrdila mogućnosti za proizvodnju sertifikovanih referentnih materijala za primenu propisa iz oblasti metrologije i bezbednosti saobraćaja u skladu sa OIML R126, koji su sledivi do SI, kroz tri međulaboratorijska poređenja, uključujući dva EURAMET poređenja: EURAMET.QM-S13 i EURAMET.QM-S14.

U vreme početka projekta ALCOREF 2017. godine, samo dva evropska nacionalna metrološka instituta mogla su da obezbede sertifikovane referentne materijale potrebne za podešavanje (kalibraciju) ili ispitivanje tipa i overavanje etilometara.

Direkcija se ovom potvrđenom uslugom pridružila zajednici evropskih nacionalnih metroloških instituta u proizvodnji sertifikovanih referentnih meterijala – rastvora etanola u vodi i na taj način obezbedila korisnicima, ne samo iz zemlje, nego i iz okruženja, Republike Crne Gore i Republike Severne Makedonije, dokumentovanu sledivost do SI, odnosno povećala preciznost i tačnost merenja alkohola u izdahu, čime je Direkcija dala svoj doprinos povećanju bezbednosti svih učesnika u saobraćaju.

Radionica „Metrologija za klimatsko delovanje“, koju su organizovali Međunarodni biro za tegove i mere i Svetska meteorološka organizacija, održana je virtuelno u periodu od 26. do 30. septembra 2022. godine.

Predstavnik Direkcije za mere i dragocene metale na ovoj radionici bila je dr Jelena Bebić, rukovodilac Grupe za metrologiju u hemiji. Radionici je prisustvovalo više od 1000 učesnika iz celog sveta, uključujući stručnjake i zainteresovane strane aktivne u oblasti klimatologije, posmatranja, modelovanja, ublažavanja dejstva i merenja gasova staklene bašte i metrologije, koji doprinose razvoju preporuka o ključnim tehničkim izazovima za metrologiju u ovim oblastima.

Radionica je imala dve glavne teme - „Metrologija kao podrška osnovama fizike klimatskih promena i posmatranja klime“ i „Metrologija kao integralna komponenta operativnih sistema za procenu emisije gasova staklene bašte na osnovu tačnih merenja i analiza“. U okviru ovih tema, prikazano je 198 prezentacija i postera za devet podtema obuhvaćenih radionicom.

Tokom radionice održane su interaktivne onlajn sesije sa autorima i drugim učesnicima, sastanci devet tematskih grupa za definisanje i diskusiju o pitanjima i preporukama, kao  i sesija na kojoj su sumirani rezultati i ključne preporuke radionice, koje uključuju bolju saradnju između zajednica, potrebu za novim dokumentima – tehničkim vodičima, kao i  harmonizaciju terminologije u svim sektorima.

Više informacija na:

https://www.bipmwmo22.org/about

U periodu od 11. do 13. oktobra, u Kladovu, u organizaciji Društva metrologa Srbije i Građevinskog fakulteta iz Beograda,  održan je  Kongres metrologa 2022.  U radu Kongresa aktivno učešće u razmeni informacija, naučnih i stručnih saznanja uzeli su Direkcija za mere i dragocene metale (u daljem tekstu: Direkcija),  imenovani nosilac nacionalnih etalona Institut za nuklearne nauke „Vinča“, akreditovane metrološke laboratorije iz civilnog i vojnog sektora, industrije, fakulteta, ovlašćena tela za overavanje merila i druge laboratorije iz zemlje i regiona.

Ispred Društva metrologa Srbije prisutne je pozdravio prof. dr Vukan Ogrizović, predsednik ovog društva. Na Skupštini Društva metrologa Srbije razmatrane su ideje proširenja članstva, kao i načini priključenja ostalih institucija metrološkog sistema. Izabran je novi predsednik Društva metrologa Srbije,  prof. dr Siniša Delčev sa Građevinskog fakulteta iz Subotice, kao i novo članstvo Upravnog odbora ovog društva.

Tokom tri dana Kongresa učesnici su imali priliku da doprinesu radu sledećih sekcija: Električna merenja IMEKO TC4, Merenje dimenzionih veličina IMEKO TC14, Merenje pritiska i vakuuma IMEKO TC16, Merenje parametara okoline IMEKO TC19, Merenje energije i srodnih veličina IMEKO TC20 i dr. Po prvi put organizovan je i rad sekcije Merenja u biologiji i medicini – IMEKO TC13 koja je izazvala veliko interesovanje kod učesnika Kongresa. Organizovan je i okrugli sto sa temom “Digitalizacija i digitalni sertifikat”, na kome je Jasmina Lazarević, metrolog za naizmenični napon i struju u Direkciji, predstavila koncept digitalnog sertifikata, a Jasmina Pavlović, rukovodilac Grupe za informacione tehnologije i komunikaciju u Direkciji, projekat „Proizvod info“ koji treba da predstavlja jedinstvenu kontakt tačku u oblasti tehničkih uslova za proizvode, odnosno digitalnu platformu infrastrukture kvaliteta.

U okviru sekcija Merenje sile, mase, obrtnog momenta i gravitacije IMEKO TC3  i Temperature i srodnih veličina IMEKO TC 12 predstavljeni su radovi iz Direkcije:

- Metode diseminacije jedinice mase - Dragan Pantić, Boris Laštro, Predrag Đurić

- Direkcija za mere i dragocene metale u međunarodnom poređenju etaloniranja etalonskih termoparova - Slavica Simić, Vladan Stepanović, Svetlana Stanisavljević

Više o Kongresu metrologa 2022 na linku http://www.drustvometrologa.org/km2022.php

In the "Official Gazette of the Republic of Serbia", No. 112/22 of October 12, 2022, the Rulebook on the manner of dealing with objects made of precious metals within the framework of supervision was published. This rulebook enters into force on October 20, 2022.

Retrived from: https://tehnis.privreda.gov.rs/vesti/zakonodavne-novine/1068/pravilnik-o-nacinu-postupaje-sa-predmetima-od-zaprecennih-metala-u-okviru-nadzora-.html

In the "Official Gazette of the Republic of Serbia", number 112/22 of October 12, 2022, the Rulebook on technical and other requirements regarding the manufacture of objects from precious metals was published. This rulebook enters into force on October 20, 2022.

Retrived from: https://tehnis.privreda.gov.rs/vesti/zakonodavne-novine/1071/pravilnik-o-tehnickim-i-drugim-zahtevima-u-pogledu-izrade-predmeta-od-zakonodavneh-metala-. html

On October 11 and 12, 2022, the seventh meeting of directors of representatives of national metrology institutes was held hybridly within the Working Group for Strengthening the Capacity for Metrology Affairs of the European Regional Metrology Organization - EURAMET Board of Directors Working Group for Capacity Building (hereinafter: BoD WGCB). The aim of this working group is to support the vision of a coherent, efficient, sustainable and integrated European metrology network, to identify and propose measures to build and improve the capacity of all EURAMET members, especially for new and small national metrology institutes and designated institutes, as well as to raise awareness on the development of metrology and quality infrastructure of all member countries.
During the meeting, which was chaired by Mr. Paul Hetherington, novelties in the work of EURAMET were presented, significant information was presented about existing programs for strengthening the capacity of metrological infrastructure, as well as experiences from previous practice, and a new platform for "e-learning" was presented. Present representatives of national metrology institutes presented novelties and realized development activities in the period since the previous meeting. Also, a plan of capacity strengthening activities in the upcoming period based on previously determined needs was considered.
The Directorate for Measures and Precious Metals was represented at the meeting by Nikola Petrović, assistant director of the Metrology Development Sector, and Tamara Đekić, quality manager.

Predstavnik Direkcije za mere i dragocene metale, Jasmina Lazarević, metrolog za naizmenični električni napon i struju u Odseku za električne veličine, vreme i frekvenciju, učestvovala je u radu EURAMET Tehničkog komiteta za elektricitet i magnetizam (EURAMET TC-EM) koji je održan 5. i 6. oktobra 2022. godine hibridno.

Organizator sastanka bio je Bugarski institut za metrologiju (BIM). Sastanak je održan u Sofiji uz učešće 45 predstavnika nacionalnih metroloških instituta, a sastanku je prisustvovalo 20 učesnika uživo i 25 učesnika putem video linka.

Značajne teme koje su prezentovane na sastanku su bile o aktuelnim projektima za razvoj digitalnih sertifikata, izradi vodiča za etaloniranje, aktivnostima u okviru EURAMET Capacity Building, sa akcentom na  platformu za transfer znanja (e-learning) postavljenoj na sajtu BIPM.

Kao jedna od važnih tema istaklo se unapređenje postupka objavljivanja mogućnosti merenja i etaloniranja (CMC) u međunarodno priznatoj bazi (KCDB BIPM), kao i rezultati tekućih i završenih ključnih poređenja.

Predsedavajući svih podkomiteta u okviru Tehničkog komiteta za elektricitet i magnetizam prezentovali su aktivnosti o planiranim i aktuelnim istraživačkim programima (EPM) i Evropskim metrološkim mrežama (EMN), kao i rezultate završenih EMPIR projekata. U okviru podkomiteta za snagu i energiju istaknuti su veoma važni projekti vezani za pametne mreže (EMN SEG), kao i projekti čija će tema biti metrološka infrastruktura i zakonski metrološki okvir za stanice za punjače električnih vozila.

Representatives of the Directorate for Measurements and Precious Metals, Ljiljana Micić, head of the Volume and Flow Group, Predrag Selaković and Radomir Ivanović, metrologists in the Volume and Flow Group, were participants of the WELMEC working group for measurement from September 27 to 29, 2022. equipment for liquids other than water (WELMEC WG10). The meeting was held online. The meeting was attended by about 25 eminent experts, representatives of National Metrological Institutes (NMI) and appointed bodies (NoBo) from most European countries.

The task of WELMEC WG 10 is to participate in the adoption of the Measuring Instruments Directive (MID) and to prepare guides in the field of measurement of measuring equipment for liquids other than water, which establish methods for the implementation of the directive, which is applied in the European Union.

The competence of WELMEC WG 10 is also the adoption of guidelines in the field of measuring equipment / measuring systems for liquids other than water, the requirements of which are not prescribed in the Measuring Instruments Directive (MID) but in the international OIML recommendations (OIML R81, OIML R80, OIML R105, OIML R139).

More information at:

https://www.welmec.org/working-groups/working-group-10

https://www.welmec.org/guides-and-publications/guides

The representative of the Directorate of Measures and Precious Metals, PhD Jelena Bebić, Head of a Group for Metrology in Chemistry, participated in the work of EURAMET Technical Subcommittee for density and viscosity on 6th of September 2022, at the hybrid meeting.

The meeting was organized and hosted by RISE (Research Institute of Sweden) and held at Boras, Sweden in the framework of the annual meeting of the EURAMET Technical Committee for Mass and Related Quantities TC-M. The meeting attended 25 participants virtually and over 20 participants in person, eminent experts, representatives of National Metrology Institutes (NMI) and Designated Institutes (DI) from different European countries